Henryk Machoń Libri

Czym jest doświadczenie religijne? Na czym polega jego „inność” w porównaniu na przykład z doświadczeniami estetycznymi, erotycznymi czy też przeżyciami w otoczeniu przyrody? Czy doświadczenie religijne charakteryzują specyficzne emocje, czyli takie, które pojawiają się wyłącznie w odniesieniu do Boga/bóstwa? Czy (jedynie?) pozytywne skutki pozwalają odróżnić autentyczne (prawdziwe) doświadczenia religijne od rzekomych (fałszywych) doświadczeń religijnych? Książka stanowi próbę uchwycenia i adekwatnego opisu rdzenia doświadczenia religijnego przez posłużenie się odmiennymi perspektywami badawczymi filozofii, psychologii, religioznawstwa i zastosowanie ich do analizy tekstów tak różnych klasyków teorii religii, jak F.D.E. Schleiermacher, W. James, R. Otto czy twórca psychologii analitycznej C.G. Jung. „Do zalet pracy należy najpierw zaliczyć sięgnięcie przez Autora do dzieł ważnych dla teorii religii i cenionych myślicieli. To właśnie ich ujęcia, które nie zawsze są u nas szerzej znane, są w rozprawie tej nie tylko prezentowane, ale i poddawane krytyce i dyskusji. Warto wspomnieć, że tytułowe zagadnienie pracy Machoń wydobywa nieraz spod innych warstw analizowanych pism, odkrywając jego znaczenie i ukryty niejednokrotnie sens. Przykładem mogą być Mowy o religii F. Schleiermachera, w których często nie wprost jest mowa o doświadczeniu religijnym. (…) Autor traktuje przy tym twórczo przedmiot badań: wychodzi od tekstów klasyków, wskazując na trwałe rysy doświadczenia religijnego, by następnie w oparciu o nie sformułować tezy dotyczące jego obecnych form a nawet wariantów. (…) Książka może liczyć na szerokie grono odbiorców: od studentów psychologii, filozofii i religioznawstwa, po teologów i osoby głębiej zainteresowane współczesną duchowością oraz przykuwającym uwagę zagadnieniem doświadczenia religijnego. Wśród czytelników znajdą się z pewnością zarówno specjaliści tematyki, jak i osoby rozpoczynające dopiero przygodę z naukową refleksją o religii. Ci, którzy sięgną po recenzowaną tu pozycję odniosą z niej niewątpliwe korzyści, gdyż praca ta nie tylko zaznajamia z meandrami tematyki doświadczenia religijnego, ale nadto czyni to zrozumiale i przekonująco szkicuje ważne, dyskutowane i sporne kwestie w jej obrębie”. Prof. dr hab. Marek Szulakiewicz (z recenzji) Henryk Machoń – dr hab. filozofii, zatrudniony w Politechnice Opolskiej na stanowisku profesora uczelni. Doktorat i habilitację uzyskał w monachijskiej Hochschule für Philosophie, stypendysta Deutsche Forschungsgemeinschaft (1999–2002), tłumacz. Jest autorem m.in. Religiöse Erfahrung zwischen Emotion und Kognition (München 2018, wyd. 2) oraz Das Christentum bei C.G. Jung (Stuttgart 2015; przekład portugalski ukazał się w Brazylii, Petrópolis 2016, 2017, wyd. 2). W WN PWN ukazał się pod jego redakcją Przewodnik po myśli Carla Gustava Junga (2017) oraz przekład z niemieckiego B. Grom, Psychologia religii. Ujęcie systematyczne (2019).

Przewodnik po myśli Carla Gustava Junga wprowadza w lekturę pism szwajcarskiego psychiatry, wskazując na zawarte w jego myśli sprawy podstawowe, ważne i godne głębszego namysłu. Jednocześnie książka ta ma poprowadzić czytelnika przez prawdziwy gąszcz splątanych zagadnień, centralnych dla koncepcji Junga, lecz także pomniejszych tematów ważnych dla kultury współczesnej; ma także pomóc w odnalezieniu się na płaszczyznach kilku dyscyplin, po których płynnie porusza się twórca psychologii analitycznej w swoich pismach. Przewodnik ma posłużyć najpierw zrozumieniu koncepcji, a następnie pomóc w samodzielnym studiowaniu trudnych, różnorodnych i bardzo obszernych jego dzieł, liczących ponad 13 000 stron. Autorzy wyrażają nadzieję, że książka ta będzie początkiem kolejnego etapu twórczej i krytycznej dyskusji nad koncepcjami C.G. Junga w różnych środowiskach naukowych naszego kraju. Choć książka ta jest pozycją naukową, podstawowym zamierzeniem zespołu Autorów była troska o zrozumiałość jej treści dla szerszego grona odbiorców. Wyraża się to w możliwie częstym unikaniu hermetycznego języka C.G. Junga oraz w próbie przekładania jego dość skomplikowanej terminologii na język bardziej przystępny, by w ten sposób także interpretować trudniejsze fragmenty jego twórczości. Zamysłem redaktorów i autorów było, by z różnych perspektyw i przy użyciu różnych narzędzi zaprezentować niezwykle bogate i wielowątkowe pisarstwo C.G. Junga.

Die abgeschwächte Prägekraft religiöser Traditionen im Zug der Individualisierung und die verstärkte 'Innen- und Erlebnisorientierung' (G. Schulze) westlicher Gesellschaften haben bewirkt, dass der Begriff 'religiöse Erfahrung' in der spirituellen und religionspsychologischen Literatur seit Jahren Konjunktur hat. Indes wird er recht unterschiedlich verstanden und ist wenig geklärt. Was ist religiöse Erfahrung? Wie unterscheidet sie sich von anderen Erfahrungen? Die vorliegende Studie ist historisch-systematisch angelegt. Sie sucht diesen Begriff zu erhellen, indem sie die Konzeptionen von vier maßgeblichen Autoren untersucht, nämlich von William James, Karl Girgensohn, Rudolf Otto und Carl Gustav Jung. Ein zentraler Gesichtspunkt ist dabei, wie sie, in der Sicht neuerer emotionspsychologischer Ansätze, das Verhältnis von Emotion und Kognition bestimmen.

The book is historical-systematical. The author presents in interdisciplinary - philosophical, psychological and theological - perspective understandingly, sympathizingly, but also critically the function of Christianity in C. G. Jung. For him, the human being is inherently religious and experiences God in his soul. Consequently, the essence of Christianity lies in the experience in which the believer is overwhelmed by unconscious forces. Therefore, religious experience is an experience of archetypes of the collective unconsciousness, which means that God and the unconscious in the religious experience cannot be distinguished. Jung regards religion as true if it heals the diseases of the soul. They treat because the healing powers of the unconscious are exceedingly fertile.