Tadeusz Dabrowski Libri

W poetyckiej serii Mozaikowej PIW-u prezentujemy nowy tom wierszy Tadeusza Dąbrowskiego, poety, eseisty, krytyka literackiego, redaktora dwumiesięcznika literackiego Topos i dyrektora artystycznego festiwalu Europejski Poeta Wolności. Nowy tom Scrabble, jak to bywa w poezji Dąbrowskiego, pozwala na niejednoznaczne, często paradoksalne interpretacje. Te wiersze można czytać na wielu poziomach. Z jednej tom zaspokoi pragnienia tych wiernych czytelników poety, którzy oczekują rozważań egzystencjalnych i metafizycznych, ale skontrapunktowanych ironią i filozoficznym paradoksem. Z drugiej strony wiele w tych wierszach lingwistycznych poszukiwań, które szukają odpowiedzi na filozoficzne pytania i konkretne wyzwania życia, w samej strukturze języka.

Er lernt sie zufällig in der U-Bahn kennen: Megan ist Architektin, lebt in New York und interessiert sich für moderne Kunst. Als typische Amerikanerin ist sie blond, jung und oberflächlich. Oder denkt das nur der polnische Dichter, mit dem sie nach dieser ersten Begegnung ein paar leidenschaftliche Nächte verbringt? Er kommt nur schwer damit zurecht, dass sie, eigentlich aus Kanada, sich nach seiner Abreise nicht mehr meldet und trotz Handy nie erreichbar zu sein scheint. Ein Buch, das sie ihm zum Abschied geschenkt hat, ist alles, was ihm noch von ihr bleibt. Darin steht eine Geschichte, die sich wie ein Spiegel der eigenen, schwer greifbaren Begegnung inmitten der New Yorker Großstadtkulisse liest. Megans Buch heißt »Es ist, wie's ist« − aber wie ist es eigentlich, das Leben? Tadeusz Dąbrowskis Romandebüt umkreist auf raffinierte Weise das Rätsel einer Liebe, die umso verrückter macht, je mehr sie sich entzieht. »Eine Liebe in New York« erzählt poetisch und intensiv vom Schmerz einer sich verflüchtigenden Wirklichkeit.

Głos Tadeusza Dąbrowskiego brzmi donośnie i czysto. Poeta opowiada się po stronie wartości nieprzedawnionych, stara się podtrzymać ciągłość kluczowych tradycji kultury, w sposób wysoce świadomy broni związku języka z doświadczeniem i rzeczywistością. Jest w obrazie współczesnej naszej liryki czynnikiem koniecznym.

\Bezbronna kreska\ to mikropowieść pełna aluzji do popkultury oraz wielkich dzieł literackich, łącząca w sobie wielkomiejski romans, komiks oraz prozę poetycką. W warstwie fabularnej mamy do czynienia przede wszystkim z historią romansową o - zdawałoby się - rozrywkowym charakterze, jednak autor Czarnego kwadratu ze swadą podrzuca nam pogłębiające lekturę tropy, żongluje konwencjami, szuka luk w miłosnym dyskursie, przyjemnie cierpi i nieprzyjemnie się bawi, badając granice swoje i swojego języka. To gorzki, choć tryskający dowcipem, portret uczucia w postnihilistycznych czasach, w których radość, ból, potrzeba bliskości i bezpieczeństwa, szczerość i zaufanie zostały zamienione w liczman, a wartości etyczne zastąpiono estetyką przyjemności i poddano dyktatowi gry. Głównym bohaterem \Bezbronnej kreski\ jest jednak język: silnie zmetaforyzowany, lecz dynamiczny, poetycki, ale precyzyjny, bezlitosny, a zarazem czuły.

Nowa książka poetycka Tadeusza Dąbrowskiego. „Środek wyrazu” to książka pulsująca życiem, które manifestuje się w różnorodnych lirycznych tonacjach – od szeptu po krzyk – i formatach: od eliptycznych, ascetycznych miniatur po narracyjne, spiętrzone, galopujące poematy, w których – jak to u Dąbrowskiego – codzienność i potoczność ujawniają swoją głębszą, nieoczywistą, niekiedy zgoła mistyczną naturę. Bohater tej poezji jest – jak pisał Michael Krüger – „wytrenowanym sceptykiem”, nieufnym wobec jakichkolwiek gotowych formuł, a przy tym człowiekiem spragnionym ciągłości i sensu, i znajdującym go w przebłyskach metafory, w pęknięciach języka. Refleksja egzystencjalna współistnieje w tym tomie z głębokim namysłem nad istotą poezji, praca nad sobą z pracą w słowie, postępowanie z precyzyjnym i nowatorskim nazywaniem. Dawno poezja nie była tak bliska życia. Dawno nie była tak dowcipna i skupiona zarazem, „śmiertelnie poważna i na wskroś ironiczna” - jak zauważył Paweł Próchniak. W pełni świadom, że tkwimy po uszy w tekstach i kontekstach, Tadeusz Dąbrowski konsekwentnie poszukuje środka wyrazu. Bo wyraz posiada nie tylko powierzchnię, ale także środek.

"In Motels, im Einkaufszentrum und auf Skype, in Danzig, Zürich oder Manhattan ist Tadeusz Dąbrowski lesend und schreibend unterwegs. Seine Gedichte handeln von Liebe und vom Leben in der Gegenwart, nehmen aber ebenso das Nachbeben vergangener Konflikte auf, indem sie in Sarajevo lesen lassen wie in einem Buch, an die Freilassung von Gefangenen appellieren oder die Spuren von Soldaten auf der Prager Karlsbrücke entziffern. Vor allem setzt Tadeusz Dąbrowski sich mit dem Einfluss des katholischen Erbes auseinander und bringt das freiheitliche Wort der Dichtung damit in Dialog.Die von Renate Schmidgall übersetzte Auswahl »Wenn die Welt schläft« umfasst den auf Polnisch 2016 erschienenen Band »Ausdrucksmitte(l)« und den 2020 erschienenen Band »Scrabble« sowie neue und bisher unveröffentlichte Gedichte."In seinen Gedichten ist Tadeusz Dąbrowski das, was die Franzosen le grand reporter nennen. Vom Temperament her Realist, ist sein Realismus von Grund auf poetisch, nicht anklagend, sondern erhellend. Mit ihrer erstaunlichen Tiefgründigkeit sind seine Gedichte eine angemessene Antwort auf die Absurdität unserer Welt. Ein beachtlicher Dichter!" Adam Zagajewski"

Was ist die Gegenwartslyrik? Tadeusz Dabrowski vergleicht sie mit einer Fledermaus, die in Dachkammern wohnt, am Tag schläft und in der Nacht jagt. „Früher glaubte man, sie nähre / sich von Menschenblut, aber sie / ist mit einer Fliege zufrieden, / mit einem Maikäfer oder Falter.“ Die Dichtung muss sich in der Gegenwart also ihre Existenz und ihr Geheimnis selber erarbeiten. Die Art und Weise, wie Dabrowski das tut, ist wunderbar: witzig und klug, ironisch, philosophisch und immer überraschend betrachtet der junge Lyriker aus Polen die Welt. Und die Welt entdeckt diesen Dichter in der Übersetzung von Renate Schmidgall als einen ihr angemessenen Porträtisten.