Eckehard Mittmann Ordine dei libri

Niniejsza praca zajmuje się zjawiskiem symboliki dźwiękowej, zwanej powszechnie malowaniem dźwiękiem. W polskim i niemieckim, językach geograficznie sąsiadujących ze sobą, bada ona porównawczo zakres istnienia związków pomiędzy brzmieniem słów a ich treścią. Na podstawie wielkiej liczby zbiorów słów, zarówno w języku niemieckim jak i polskim, zawierających określoną głoskę lub grupę głosek, pokazano, że określone głoski odznaczają się tendencjami do określonych treści. Do tego przeprowadzono badania częstości występowania pewnych zjawisk. W każdym przypadku podano przykłady słów, które nie odznaczają się związkiem pomiędzy ich brzmieniem a treścią, pokazano też wyraźnie częstotliwość występowania tych wyjątków w grupie dźwięków. Wypowiedzi dotyczą zarówno spółgłosek, jak samogłosek, bowiem obydwie grupy głosek mogą w określonych okolicznościach przejmować role związane z malowaniem dźwiękiem. Efektem badań jest bogaty, pełen alternatyw przegląd informacji o tym, w jakich sytuacjach językowych, lub też – w jakich obszarach życia – dostrzec można zjawiska malowania dźwiękiem w języku niemieckim i polskim. Praca może ożywić kontakt pomiędzy językiem niemieckim a polskim.

Die vorliegende Arbeit befasst sich mit den Phänomenen der Lautsymbolik, welche im volkstümlichen Sprachgebrauch auch als Lautmalerei bezeichnet wird. Sie untersucht diese Sprachelemente vergleichend in den beiden geographisch benachbarten Sprachen Polnisch und Deutsch und stellt sich somit in Gegensatz zu den Aussagen des schweizerischen Sprachforschers Ferdinand de Saussure, welcher den Standpunkt vertrat, dass in den Sprachen Elemente der Lautsymbolik allenfalls marginale Bedeutung besitzen. Anhand einer großen Anzahl von Wortsammlungen, jeweils aus der deutschen bzw. aus der polnischen Sprache, welche einen bestimmten Laut oder eine bestimmte Lautgruppe enthalten, wird gezeigt, dass einzelne Laute eine Tendenz zu bestimmten Wortinhalten aufweisen. Dazu werden Häufigkeitsuntersuchungen durchgeführt. Jeweils werden aber auch die Wortbeispiele aufgeführt, welche innerhalb einer Klanggruppe keine entsprechenden Wortinhalte aufweisen, und auch die Häufigkeit dieser Gegenbeispiele innerhalb einer Klanggruppe wird erfassbar gemacht. Die Aussagen beziehen sich sowohl auf Konsonanten wie auf Vokale, denn beide Lautgruppen können u. U. eine lautmalende Rolle übernehmen. Eine Übersichtsliste zeigt, in welchen Aussagebereichen lautmalende Elemente innerhalb der deutschen und der polnischen Sprache beobachtbar sind. Die Arbeit könnte der Sprachdidaktik einen neuen Impuls geben.