Fuzuli Bayat Libri

Fuzuli Bayat'in uzun yillar suren calismalarinin neticesi olan bu kitap, kulturel kodlarimizin asirlardir bir sureklilik arz ettigini gosterdigi gibi sosyal bilimcilere de yeni ufuklar sunmaktadir. Turklugun geleneksel donemde atilan temellerinin bugun modern bir toplumda, ozellikle de kulturel ve bilimsel sahada anlam bulabilmesi ancak bu gibi kitaplarla mumkundur. Bu acidan bakildiginda Dede Korkut ve hikiyelerinde, her zaman Dede Korkut'un kisiligini asan ve anlatilanlarin otesine gecen Turklugun kadim kodlari mevcuttur. Fuzuli Bayat, bu kitabinda kavramsallastirmalar yoluyla, Turklugun kat ettigi tarihi surecin, bugunun dunyasinda ve dolayisiyla bugunun degerlerinde nasil bir oneme sahip oldugunu Mekin-Zaman, Kaos-Kozmos gibi basliklar esliginde duru bir anlatimla islemektedir. Kendi degerlerine yabancilasmakta hicbir sorun gormeyen sosyal bilimler kursulerimiz ne yazik ki Dede Korkut'a Homeros'a gosterdigi ihtimamin yarisini dahi henuz gostermemistir. Mitten Tarihe, Sozden Yaziya Dede Korkut Oguznameleri onemli bir eksikligi tamamlama niyetiyle kaleme alinmis ilk kitaplardan birisi olmasi huviyetiyle uzerinde yasadigimiz Turkluk zeminini anlamak icin tarihi bir oneme sahiptir.(Tanitim Bulteninden)Sayfa 176Baski 2016 otuken Nesriyat

Fuzuli Bayat, Kadim Türklerin Mitolojik Hikâyeleri adlı bu eserinde; değerlerimizin bir parçası olan Türk mitlerini bir araya getirerek bu mitlerin yalnızca şifahî kültürümüzün bir ürünü olarak değil, aynı zamanda yazılı bir mitoloji olarak da muhafaza edilmesine katkı sağlamıştır. Kadim Türklerin mitolojik hikâyeleri yazılı hale getirilip muhafaza edildikçe, cemiyetimizin fertleriyle bütünleşip onların zihin dünyasında yer edindikçe ve nesilden nesile aktarıldıkça, Türk kültürünü zenginleştiren değerler arasında çok daha kuvvetli olarak yer alacaktır. Tarihî ve coğrafî alanı oldukça geniş olan Türk mitolojisi, Türklerin tarihleri boyunca temas ettikleri toplumların mitolojilerinde de göz ardı edilemeyecek mühim bir fonksiyona sahip olmuştur. Fuzuli Bayat’ın da ifade ettiği gibi; “Mitosları sözlü kültürde yaşatıp bugün tarih sahnesinde olmayan halklar, onların gerçek sahipleri değillerdir. Bu mitlerin sahipleri, onu yazıya aktarıp sonraki kuşaklara miras bırakanlardır.”

Prof. Dr. Fuzuli Bayat’ın dört kitabının devamı ve tamamlayıcısı niteliğinde olan bu kitapta, şaman teonimleri, bir başka deyişle şaman ilah adları bağlamında mitin ve mitologemlerin rolü, mitik ideolojideki dönüşümler, “düzeltmeler” vb. konular incelenmeye çalışılmıştır. Yazar, şaman teonimleri ve tanrısal kahramanlar hakkındaki bu çalışmayı; unutulan, değişim ve dönüşüm sonucunda deforme olan Türk şamanlığının ve şaman mitolojisinin son kırıntılarını kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarmak maksadıyla hazırlamıştır. Zira şamanlığın ana vatanı olan Sayan-Altay ve Yakut Türklerinde 1990’lı yıllardan itibaren yaygınlaşmaya başlayan sayısız dinî grup ve inanç merkezinin arasında zengin şaman mitolojisini öğrenen/öğreten herhangi bir kurum yer almamaktadır. Hâl böyle olunca şaman mitolojisi, sözlü geleneği ve şaman ilah adları olarak adlandırdığımız bağımlı tanrılar, yüksek dereceli ruhlar, tanrısallaşmış ecdatlar ve kahramanlar hakkındaki hikâyeler artık tarihe karışmaktadır. Hatta bugün neo-şamanların da, pratikte isimlerini zikretmedikleri onlarca belki de yüzlerce ilah ismi, onların işlevleri, kültürel rolleri hakkındaki bilgiler yok olup gitmektedir. Küresel dünya ölçeğinde yeri olmayan bir dizi inanç, gelenek, örf ve âdetler, folklorik ve etnografik veriler korunmaya muhtaçtır.

Kadın şaman konusu Batı ve Amerika kıtası araştırmacılarının da yazılarına konu olmuştur. Ne yazık ki konu büyücü, sihirbaz, sözde şifacı, tinselci, rahip kadınları da kapsadığından, fazla olarak artık genişletilmiş, Şamanlık müessesesi eski dinlerin içinde aranmış, ölü medeniyetlerden Mayaların, Azteklerin kültürleri de bu bağlamda araştırılmıştır. Bu kitapta canlı şamanlık kurumu ve canlı kadın şamanlar kıs-men de olsa toplumsal cinsiyet kuramları çerçevesinde ele alındı. Batı bilim dünyasının kurguladığı geniş eksenli “kadın şaman” (büyücü, falcı, otacı vs.) problemine değinilmedi. Kurgusal şamanlık değil, Sibirya Türk kültür hayatının yönlendiricisi olan Şamanlık ve kadın şaman fenomeni üzerinde duruldu. Kadın şamanlık deneyimi uluslar arası arenada değil, Türk kültür varlığı bağlamında, yani somut verilere dayanılarak incelendi. Asıl Şamanlıkla ilgili çalışmamız daha önce Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı adlı kitabımızda ele alınmıştı. Burada yer yer karşılaştırmalara, Sibirya’nın diğer halklarının canlı şamanlık tecrübelerine de başvuruldu.