Helmut Kajzar Libri

Výběr čtyř polských her představuje (současnou) dramatickou tvorbu renomovaných i u nás dosud neznámých autorů. Ukazuje některé tendence současné ceněné polské dramatiky, která se kriticky a neotřele vyrovnává především s polskou identitou, pamětí a současností; přinášíme je v překladech Báry Gregorové (Masłowská), Jiřího Vondráčka (Walczak) a Lukáše Jiřičky (Kajzar, Sikorska-Miszczuk). Helmut Kajzar napsal operní libreto Další díl již v roce 1974, ale nejen netradiční forma jakou vykresluje obraz tehdejšího světa západního Německa ho řadí k současným dramatiků. Małgorzata Sikorska-Miszczuk ve Smrti Člověka-Veverky (2006) staví nekonvenční dramatickou skladbu na příběhu německé Frakce rudé armády. Známá prozaička Dorota Masłowská je zde zastoupena svým druhým dramatickým textem Mezi náma dobrý (2008), který je kritickým a sarkastickým obrazem současného Polska jeho paměti a Poláku, kteří Poláky být nechtějí. Michał Walczak není českému divákovi a čtenáři neznámý a jeho nejnovější hra Amazonie (2009), dosud v Polskou nepublikovaná, na zdánlivě tradičním dramatickém půdorysu poskytuje vtipný a kousavý obraz hledání polské identity u mladé generace. Výběr doplňuje doslov polských teatrologů Małgorzaty Sugiery a Mateusze Borowského, který hry zasazuje do širšího historického a kritického kontextu.

Tom Koniec półświni, na który składają się wybrane teksty Helmuta Kajzara z lat 1966?1982, jest pierwszą od niemal trzydziestu lat edycją książkową jego utworów. Podstawowym celem publikacji jest wprowadzenie do czytelniczego i kulturowego obiegu zapomnianej i trudno dostępnej twórczości Kajzara. Siedem pomieszczonych w tomie utworów literackich Kajzara obejmuje mniej więcej połowę jego publikowanego dorobku. Łączy je figura odmieńca i temat inności jako nadrzędnej perspektywy, z której Kajzar spogląda na kulturowe mechanizmy i dokonuje ich dekonstrukcji. Tę perspektywę uznaję za podstawowy i najważniejszy rys twórczości Kajzara, obecny ? jak pokazuje prezentowany wybór ? w całym jej przekroju: od debiutanckiego Paternoster po ostatni ukończony utwór, Wyspy Galapagos. Utworów literackich i esejów Kajzara nie oddziela sztywna granica: ani gatunkowa, ani merytoryczna; należą do jednego, wspólnego obszaru myślenia. Dlatego decyzja, by obok ?tekstów dla teatru? w tomie zamieścić również ?teksty o teatrze?, była oczywista. Prezentowany wybór esejów i wypowiedzi Kajzara ma zatem charakter refleksji złożonej, dotyczącej szerokiego spektrum zjawisk artystycznych i kulturowych. Zestaw pomieszczonych w tomie tekstów służyć ma jako swoisty ?reader?: zbiór drogowskazów pomocnych w rozpoznaniu terytorium osobnego teatru Kajzara i poruszaniu się po nim.