Pinkwart Maciej Libri

Ja już na stałe poza Zakopanem nie mógłbym żyć pisał Szymanowski z zakopiańskiej willi Atma w 1932 r. Dziś, po latach, Zakopanemu trudno byłoby żyć bez wspomnień o Szymanowskim. Karol Szymanowski stał się nam jakby bliższy, a zarazem coraz lepiej odczuwamy jego wielkość. Przejawia się to także podczas koncertów, kie- dy to (jak zazwyczaj miało to miejsce w Atmie) dzieła patrona muzeum pojawiały się w programie obok innych kompozytorów z tej samej epoki i przyjmowane były przez słuchaczy żywiej i serdeczniej. Może sprawiał to genius loci samej Atmy, a może po prostu oswoiliśmy się i osłuchaliśmy z jego muzyką, lepiej ją rozumiemy i bardziej kochamy. Tę bliskość Szy- manowskiego szczególnie mocno czuje Zakopane, które doskonale wie, że obok Stanisława Ignacego Witkiewicza to właśnie dawny mieszkaniec Atmy jest głównym symbolem artystycznej przeszłości miasta pod Gie- wontem i wielkiej roli, jaką miejscowość ta odegrała w historii polskiej kultury. Bez muzyki Karola Szymanowskiego, bez prezentowanych tu pa- miątek po nim i bez legendy, jaka zdołała już otoczyć zarówno jego zako- piańskie lata, jak i pamięć, którą tu po sobie zostawił trudno już sobie Zakopane wyobrazić. I o tych zakopiańskich szlakach Szyma- nowskiego jest właśnie ta książka.

Wiele miast w Polsce ma ulice noszące imię Henryka Sienkiewicza, ale tylko w Zakopanem mieszkał przez dwa lata. To właśnie tam, w otoczeniu gór, pisał swoje powieści i poszukiwał inspiracji do języka bohaterów. W Zakopanem często narzekał, ale i zachwycał się pogodą, warunkami oraz widokami. Nigdzie indziej nie przyjeżdżał tak często, pokonując trudy podróży, i nie planował osiedlenia się na stałe, mimo że wielokrotnie zapewniał, że już tu nie wróci. To w Zakopanem napisał szkic do swojej najsłynniejszej powieści, by odczytać go dla funduszy na nowy kościół. Przywoził tu bliskich, afrykańskie trofea i swoją trzecią żonę. Sienkiewicz stał się symbolem Zakopanego, łączącym wieś góralską z intelektualnym centrum Polski. Jako laureat Nobla, był powszechnie znany, a jego obecność w Zakopanem była stałym elementem życia towarzyskiego. Mimo że miasto rzadko przypomina sobie o jego związku z nim, książka ta ukazuje rolę Sienkiewicza w Zakopanem, jego relacje z ludźmi oraz okoliczności powstawania jego dzieł. Przedstawia go jako żywego, pełnego humoru człowieka, który łączył intensywną pracę z towarzyskim życiem, a także jako osobę świadomą swojej roli w walce o Polskę. W Zakopanem był uwielbiany, czytany, szanowany, a jednocześnie obgadywany i zapomniany.