Gorb Eugen Libri

Pisanie o konfrontacji Austrii i Rosji z Osmanami w roku 1788, nie jest łatwe. Z jednej strony historycy mają do dyspozycji duży zbiór opublikowanych źródeł, co niewątpliwie umożliwia im pełne odzwierciedlenie przebiegu działań wojennych, i to w najdrobniejszych szczegółach. Z drugiej zaś strony, specyfika tej kampanii wojskowej stawia przed badaczem wiele problemów, ponieważ niełatwo jest przedstawić całą gamę informacji zgromadzonych w źródłach w jednym spójnym układzie oraz w logicznej narracji. Spróbujmy się więc dowiedzieć, dlaczego ten temat jest tak skomplikowany dla historyka. Faktem jest, że wojna roku 1788 jest inna niż większość wcześniej prowadzonych wojen rosyjsko-tureckich, czy austriacko-tureckich, a niepowtarzalność owego konfliktu została już dawno zauważona przez wielu badaczy, i nadal przyciąga ich uwagę. Po pierwsze, sama natura tej wojny była dość nietypowa i nie pasuje do ustalonych wzorców. Ciekawy bowiem tematu czytelnik, nie znajdzie w tej książce opisów wielkich bitew polowych, ponieważ bitew tych po prostu nie było. Największe starcie lądowe w tej kampanii, to inwazja wojsk tureckich na Banat (kraina położona na bałkańskim teatrze operacyjnym) oraz szturm na Oczaków (twierdza leżąca u zbiegu Bohu z Dnieprem na północnym wybrzeżu Morza Czarnego). Pierwsza z tych bitew, była bardziej operacją wojskową składającą się z wielu lokalnych potyczek. Natomiast zdobycie twierdzy Oczaków, przypominało bardziej masakrę, która trwała nieco ponad godzinę... Eugen Gorb (1989), historyk z wykształcenia, absolwent Mariupolskiego Uniwersytetu Państwowego (Ukraina) i studiów doktoranckich Donieckiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stusa. Autor wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych na temat irlandzkiej wojny dziewięcioletniej (1594–1603), polityki wewnętrznej i zagranicznej Rzeczypospolitej w połowie XVII wieku, okresu 1918-1926 oraz historii rozwoju polskiej nauki historycznej.

Wdzisiejszych czasach, gdy wymienia się nazwę wyspy Bali, większość ludzi ma na myśli rajską wyspę zdziewiczą przyrodą icharakterystyczną, starożytną kulturą miejscowych, która od około stu lat jest jednym zpopularnych ośrodków wypoczynkowych zachodniej cywilizacji. Przeciętny obywatel nie zdaje sobie sprawy, że do początku XX wieku Bali było jednym zgłównych miejsc walki zeuropejskim kolonializmem, zwłaszcza holenderskim. Do ostatecznego podboju wyspy potrzeba było ośmiu (!) pełnoskalowych wypraw wojskowych zorganizowanych przez Holendrów wlatach 1846-1908. Wnikliwy czytelnik może polemizować zautorem co do liczby operacji wojskowych na wyspie, gdyż historycy tradycyjnie mówią tylko osiedmiu wyprawach 1846, 1848, 1849, 1868, 1894, 1906 i1908. Pacyfikacja z1858 roku, która od siedmiu wymienionych wyżej wypraw różni się tylko tym, że trwała kilka dni ijest słabiej udokumentowana we współczesnych relacjach, pozostaje poza sferą badań historyków. Wtej książce skupiamy się na pierwszych pięciu operacjach wojskowych na Bali, które miały miejsce wlatach 1846-1868, ponieważ wszystkie były wojnami hybrydowymi inie miały na celu otwartego podboju wyspy. Bali mocno zakorzeniło się wstrefie wpływów Holenderskich Indii Wschodnich podczas pierwszych pięciu wypraw. Jawny podbój, który miał miejsce na przełomie XIX iXX wieku, to temat na osobne, obszerne opracowanie

W XVIII wieku armie rosyjska i osmańska spotkały się na polu bitwy czterokrotnie. To właśnie w tym stuleciu Rosjanie odnieśli jedne z najgłośniejszych zwycięstw i jednocześnie jedne z najbardziej gorzkich porażek, nie tylko w wojnach z Imperium Osmańskim, ale i w całej historii wojskowości rosyjskiej. Nawet pobieżne zapoznanie się ze źródłami daje jednoznaczną odpowiedź na pytanie o wynik trzydniowej bitwy, która rozegrała się pod Stnile?ti, nad brzegiem rzeki Prut, w lipcu 1711 roku była to bezwarunkowa kapitulacja armii rosyjskiej i cara Piotra I osobiście. Niemniej jednak do dziś czołowi rosyjscy znawcy historii kampanii pruckiej bronią tezy, że car opuścił brzegi Prutu jako zwycięzca.

Kiedy historycy mówią o wojnie rosyjsko-tureckiej (1806-1812), prawie zawsze można usłyszeć opinię, że ten konflikt zbrojny pozostaje w cieniu wojen napoleońskich i jest ich częścią. Jest to częściowo prawda. Jedną z przyczyn wybuchu wojny, które autor omówi dokładniej w pierwszym rozdziale, jest ogromny wzrost wpływów francuskich na politykę zagraniczną, a nawet wewnętrzną Imperium Osmańskiego. Napoleon praktycznie uzgodnił z sułtanem Selimem III, że jego wojska będą przemieszczać się przez terytoria tureckie, co było sprzeczne z zasadami islamu. Istniało zagrożenie powstania nierównowagi sił w regionie, co nie podobało się Rosji i Wielkiej Brytanii. Nie należy jednak nadmiernie wyolbrzymiać czynnika francuskiego w rozważaniach o wybuchu kolejnej wojny rosyjsko-tureckiej takie podejście było charakterystyczne dla rosyjskiej historiografii przedrewolucyjnej, ale przyjęcie go w naszych czasach byłoby dużym uproszczeniem problemu. Traktaty pokojowe, które zakończyły poprzednią wojnę rosyjsko-turecką prowadzoną w latach 1787-1792, dały Europie jasno do zrozumienia, że Imperium Rosyjskie jest zainteresowane zwiększeniem swoich wpływów w regionie naddunajskim. Listę rosyjskich interesów można by z łatwością rozszerzyć o Grecję i Serbię. Kwestia aneksji księstw mołdawskiego i wołoskiego była tylko sprawą czasu. Jednak rok 1806 był chyba najbardziej niefortunnym momentem dla realizacji tych planów. Co więcej, trudności występowały po obu stronach konfliktu. Warto zwrócić uwagę na fakt, że Imperium Rosyjskie rozpoczęło wojnę bez formalnego jej wypowiedzenia. Nastąpiło to dopiero wtedy, gdy wojska rosyjskie całkowicie zajęły księstwa naddunajskie, z wyjątkiem kilku twierdz, które utrzymywały się tylko dzięki wytrwałości i środkom lokalnych osmańskich namiestników. Przykład rosyjskiej inwazji na terytorium Imperium Osmańskiego w ostatnich miesiącach 1806 roku jest jaskrawą ilustracją taktyki wojny hybrydowej, która pozostawia przeciwnika oszołomionego i zdezorientowanego, niezdolnego do szybkiej odpowiedzi na agresję. Taktyka ta była z powodzeniem stosowana przez Rosję również i w czasach współczesnych...

Whistoriografii wojna pomorska jest powszechnie określana jako szwedzko-pruska konfrontacja militarna na terytorium dzisiejszych północnych Niemiec iPolski. Wbrew nazwie, serii kampanii wojskowych na Pomorzu nie można uznać za odrębny konflikt zbrojny była ona częścią wojny siedmioletniej, adziałania na froncie pomorskim podporządkowane były ogólnemu planowi operacji wojskowych państw- członków koalicji antypruskiej wEuropie. Szwedzko-pruskiej konfrontacji na Pomorzu nie można nazwać inaczej niż kolejną dziwną wojną. Womawianym okresie nie odnotowano większych bitew lądowych imorskich jedna strona konfliktu nie dysponowała wystarczającą do tego siłą militarną, adruga nie miała niezbędnej woli politycznej. Co więcej, nie zawsze jest możliwe konsekwentne stosowanie tych charakterystyk tylko do strony szwedzkiej lub tylko do strony pruskiej. Ta niewielka książka, którą Czytelnik trzyma wrękach, jest produktem ubocznym zainteresowania autora przebiegiem bitwy pod Zorndorfem (Sarbinowem) w1758 roku ipoprzedzającej ją kampanii. Książka ogranicza się do okresu od 1757 do pierwszej połowy 1759 roku, ponieważ późniejsze wydarzenia zaczęły rozwijać się znacznie aktywniej icharakteryzowały się większym stopniem zaangażowania rosyjskich sił ekspedycyjnych wwojnę (mówimy przede wszystkim odwóch oblężeniach Kołobrzegu wlatach 1760-1761)...

Spis treści: Wstęp I. Od Ozylii do Stket II. Kampania 1720 roku i bitwa pod Granhamn III. Prace i dni Komisji Obrony Narodowej IV. Ostatni akt wielkiej wojny północnej Podsumowanie Aneks Bibliografia Spis map i schematów O książce: Rosjanie wykorzystali swoją przewagę liczebną i z całą siłą zaatakowali bezbronne fregaty. Początkowo bali się ich ognia burtowego i płynęli z przodu i z tyłu, ale gdy ogień szwedzkich okrętów zaczął słabnąć, galery ruszyły do ataku z boków. Siblad i reszta fregat nie przerwała bitwy i od jego huraganowego ognia wiele galer zostało zmuszonych do rzucenia się na brzeg, a ludzie z rosyjskich łodzi zeskakiwali do wody, uciekając przed ogniem szwedzkich dział i muszkietów. Na fregacie Vainqueur kapitan próbował podpalenia, ale ogień został ugaszony przez Rosjan, którzy już weszli na pokład. Danska rn i Stora Phoenix zostały opuszczone przez swoich dowódców... Bitwa przy wyspie Granhamn została niemal natychmiast ogłoszona triumfem rosyjskiego oręża i oznaczona jako ostatnia znacząca bitwa wielkiej wojny północnej. W tej formule tylko ostatnie zdanie jest prawdziwe, a mit o triumfie rosyjskiej floty wiosłowej nad szwedzką eskadrą żaglową został błyskawicznie skonstruowany przez nie kogo innego, jak właśnie samego cara Piotra I. Książka, którą Czytelnik trzyma w rękach, jest pierwszą szczegółową analizą starcia rosyjskich i szwedzkich eskadr, do którego doszło 7 sierpnia 1720 roku w szkierach cieśniny Ledsund w grupie Wysp Alandzkich. Spróbujmy dowiedzieć się, jak przypadkowe starcie morskie o bardzo wątpliwym wyniku przerodziło się w spektakularne i decydujące zwycięstwo. Autor starał się oprzeć zarówno na rosyjskich, jak i szwedzkich publikowanych źródłach, które przez długi czas były błędnie interpretowane rosyjskie relacje podkreślały ich zwycięstwo, a Szwedzi tuszowali skalę porażki. Odpowiedź na pytanie: Jak było naprawdę? zostanie udzielona w tej niewielkiej książce, która jest zarysem operacji morskich i lądowych ostatnich trzech lat wielkiej wojny północnej.