Afeltowicz Łukasz Libri

Potocznie socjotechnika jest kojarzona z technikami wywierania wpływu, pozyskiwania informacji, zmiany postaw innych ludzi. Razem z terminem inzynieria społeczna tworzą tandem dwóch zdyskredytowanych pojęć w obrębie współczesnej humanistyki i nauk społecznych. Tymczasem społeczne studia nad nauką i technologią (STS) sugerują inne rozumienie praktyk inżynieryjnych. Inzynierię społeczną można pojmować budowanie sztucznych, stabilnych i reprodukowalnych układów społecznych. Próby budowania tego typu układów są istotne nie tylko z uwagi na praktyczną skuteczność nauk społecznych: budując „maszyny społeczne” mamy szansę lepiej zrozumieć materię, z którą mamy do czynienia. Dotyczas socjotechnika była traktowana jako odległy punkt dojścia poznania naukowego. Praca Maszyny społeczne pokazuje, dlaczego warto rozważyć ją jako możliwy punkt wyjścia dla badań.

Epidemie chorób zakaźnych to także zjawiska społeczne. Uwzględnienie czynników społecznych, kulturowych i politycznych jest ważnie zarówno wtedy, gdy wyjaśniamy, dlaczego dana choroba się rozprzestrzenia, jak i wtedy, gdy zastanawiamy się, jak proces ten spowolnić lub zatrzymać. Dotyczy to nie tylko znanych od wieków chorób jak dżuma, gruźlica czy cholera, ale również tych, które pojawiły się całkiem niedawno, jak HIV/AIDS, ebola, świńska grypa i COVID-19. Praca stanowi przewodnik po społecznych aspektach epidemii. Pokazuje rolę, jaką patogeny odegrały w procesie rozwoju ludzkich cywilizacji, jaki jest związek epidemii z nowoczesnością i dlaczego późnonowoczesny świat sprzyja wyłanianiu się nowych zagrożeń zakaźnych. Książka ukazuje, jak patogeny uczyniono istotnym elementem rozmaitych polityk i jaki wpływ epidemie wywarły na koncepcję zdrowia publicznego. Omawia też, jak choroby zakaźne są przedstawiane w kulturze popularnej, oraz analizuje mechanizmy zbiorowych i instytucjonalnych reakcji na zagrożenie z nimi związane. Wreszcie książka prezentuje wyniki badań z 2018 i 2020 roku dotyczące stosunku Polek i Polaków do chorób zakaźnych oraz ich postawy wobec pandemii. Wszystko to sprawia, że praca ta pozwala umieścić skalę naszej reakcji na COVID-19 w odpowiedniej perspektywie.

Łukasz Afeltowicz (ur. 1982 r.) absolwent toruńskiej socjologii i filozofii. Jego zainteresowania obracają się wokół problematyki socjologii wiedzy oraz kognitywnych studiów nad nauką i technologią. W 2010 roku obronił doktorat w Instytucie Filozofii UMK. Publikował m.in. na łamach „Studiów Socjologicznych” i „Zagadnień Naukoznawstwa”. Aktualnie prowadzi studia skoncentrowane na problematyce inżynierii społecznej oraz badania w ramach EURATOM nad społeczną percepcją technologii fuzyjnych. Do zrozumienia naszej codzienności niezbędne jest uchwycenie mechanizmów funkcjonowania nauki i techniki. Tak jak w ciągu ostatnich trzydziestu lat radykalnej przebudowie uległ socjologiczny obraz współczesności, tak samo – a może bardziej – zmieniły się sposoby postrzegania nauki oraz jej wytworów. Laboratoria w działaniu oferują doskonałą mapę owych przemian, a jednocześnie przedstawiają oryginalną wizję nauki i techniki w działaniu. Zaprezentowany tu model przebiegu innowacji technologicznej rzuca śmiałe wyzwanie tradycyjnym ścieżkom interpretacji nauki i jej społecznego oddziaływania.