Ile nowego jest we współczesnych wojnach? Co to znaczy – wygrać wojnę? Jaką
rolę w jej prowadzeniu odgrywa państwo? Piotr Chmielarz poszukuje odpowiedzi
na pytanie o naturę wojen, z którymi stykają się bądź mogą zetknąć współczesne
społeczeństwa europejskie. Wojna, podobnie jak społeczeństwo, a wraz z nim
państwo, zmienia się nieustannie. Choć współcześnie rola państwa – w
klasycznym ujęciu jedynego podmiotu działań wojennych – ulega redefinicji,
nadal jawi się ono jako najważniejszy aktor.
Karaimi, chociaż stanowili bardzo nieliczną grupę etniczno-religijną
zamieszkałą na terenie dawnej Rzeczypospolitej, a także w Polsce
międzywojennej, wzbudzali od dawna zainteresowanie nie tylko badaczy, ale i
twórców kultury (por. choćby Meira Ezofowicza Elizy Orzeszkowej). Napisano też
na ich temat wiele, ale są to przeważnie prace popularne lub przyczynkarskie,
skażone często niesprawdzonymi informacjami o charakterze mitów. Brak
natomiast było całościowego i w pełni naukowego ujęcia tematu. Wielka jest
przeto zasługa dr. S.Gąsiorowskiego, że podjął się tego zadania mimo ogromnych
trudności wynikających przede wszystkim z wielkiego rozproszenia materiału
źródłowego oraz faktu, że Karaimi bywali często utożsamiani z Żydami, co
znalazło odbicie także w źródłach. () Powstało obszerne dzieło stanowiące
całościowe ujęcie dziejów Karaimów na Rusi i Litwie, a następnie w dawnej
Rzeczypospolitej do końca XVIII w., w zakresie ich osadnictwa, gospodarki,
statusu prawnego, relacji z innymi grupami religijnymi w państwie, organizacji
wewnętrznej oraz niektórych elementów kultury. () Autor zebrał mozolnie
rozproszone w źródłach, najczęściej jednostkowe informacje, zestawił je w
sposób uporządkowany poddając krytycznej ocenie i na tej podstawie starał się
o wyciągnięcie ogólniejszych wniosków, niekiedy odbiegających od obiegowych
opinii i ustaleń poprzednich badaczy. Przy tym własne wnioski formułował
również krytycznie zwracając uwagę na stwierdzenia niepewne. Powstała praca
bardzo cenna i ze względu na bardzo bogatą faktografię, i na podbudowane
naukowo uogólnienia
