Zastanawia mnie stopniowe, ale konsekwentne przesuwanie się uwagi psychopatologów, a i wszystkich zainteresowanych, z lęku na depresję. Sądziłem początkowo, że wiąże się to z nadmiernym rozpowszechnieniem leków przeciwlękowych prowadzących często do niebezpiecznego uzależnienia, a także z pojawieniem się leków przeciwdepresyjnych, które miały niewiele objawów niepożądanych. Co ważne, zapewniano, że nie można się od nich uzależnić. Nieliczne obserwacje takiego uzależnienia nie były dla nikogo przestrogą. Stopniowo jednak przestawano zajmować się lękiem jako problemem prowadzącym do genezy zaburzeń. Biologowie zajęli się neuroprzekaźnikami i genetyką, a psychologowie traumą i utratą. Te ostatnie nieuchronnie prowadziły do skupienia na depresji. Mnie intryguje zjawisko, znane jako „fenomen Rumpelstiltskin”. Nazwa wywodzi się od tytułu bajki zapisanej przez Grimmów, w której trafne nazwanie groźnego karła oddala od królowej grozę utraty pierworodnego syna. W bajce, jak to w bajce, oczywiste jest, że jej bohaterka rozwiązała zagadkę. W życiu, jak w tej baśni, nazwanie źródła lęku uspokaja nas, nawet jeśli mylimy się nazywając przyczynę obaw. A redukcja lęku okazuje się dla nas ważniejsza niż trafny opis rzeczywistości. Intrygujące jest przy tym to, że nawet nietrafne rozeznanie źródła zagrożenia może być funkcjonalne. Nie musi uruchamiać błędnego koła, jakie zdaniem Antoniego Kępińskiego cechuje nerwicę.
Janowska Katarzyna Libri


„Innego końca świata nie będzie”
Z Barbarą Skargą rozmawiają Katarzyna Janowska i Piotr Mucharski
- 280pagine
- 10 ore di lettura
Pierwszy wywiad rzeka z Barbarą Skargą, najbardziej znaną spośród współczesnych polskich kobiet zajmujących się filozofią. Historia jej życia, pełnego dramatyzmu i cierpienia (przeżyła rosyjską i niemiecką okupację, była więziona w łagrach), pozbawiona jest patosu - i może również dlatego tak fascynująca dla czytelnika. Profesor Skarga opowiada swym rozmówcom o życiu, o jego sensie i bezsensie, o filozofii, o przyjaźni, o wojnie i wywózce, o powrocie do kraju, o życiu umysłowym w PRL-u, o Solidarności, o wolnej Polsce i współczesności. Z jej opowieści wyłania się osoba dogłębnie pogodzona z życiem, ktoś autentyczny i głęboki, a zarazem bliski zwykłym, codziennym doświadczeniom. Warto więc poznać ten „manifest metafizyczny” Barbary Skargi. Barbara Skarga urodziła się 25 października 1919 roku w Warszawie. Siostra Hanny Skarżanki, wybitnej aktorki. Studia filozofii rozpoczęła na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, po roku 1940 kontynuowała je w konspiracji. Była łączniczką w Armii Krajowej. W 1944 roku została aresztowana przez Rosjan i wysłana do łagru. Do Polski wróciła w roku 1955. Filozof, profesor Polskiej Akademii Nauk, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Redaktor naczelna pisma „Etyka”. Zajmuje się nowożytną filozofią francuską, filozofią człowieka i metafizyką. Wyróżnienia i odznaczenia: Order Orła Białego (1995), doktorat honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2000), Medal Świętego Jerzego (2005).