Marcin Fabiański Libri

English title "Miniatures in the Balthasar Behem Codex." Illustrations from a parchment codex dated to the early 1500s. In English and Polish.

Kraków – drugi Rzym Czy Kraków to Rzym Północy? Na kartach tej pięknie wydanej książki autor dowodzi, że to porównanie jest jak najbardziej uzasadnione. Złoty Kraków to opowieść o Krakowie w okresie największej świetności, czyli od panowania Kazimierza Wielkiego do Zygmunta III Wazy. Wspaniała architektura, znakomite dzieła sztuki i czczone powszechnie relikwie świętych, jednym słowem największe skarby stolicy Królestwa Polskiego widziane oczyma współczesnych – mieszkańców i pielgrzymów odwiedzających Kraków. Dodatkowym atutem książki jest ok. 200 barwnych ilustracji, a także dwa arcyciekawe teksty źródłowe umieszczone w aneksie: niepublikowany dotychczas po polsku pamiętnik gdańszczanina Martina Grünewega (z podróży do Krakowa w 1583 roku) oraz nowy przekład relacji o Krakowie urzędnika papieskiego Giampaola Mucantego. Prof. Marcin Fabiański – historyk sztuki, profesor w Instytucie Historii Sztuki UJ, wicedyrektor Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu ds. konserwatorsko- technicznych, współautor (wraz z J. Purchlą) Przewodnika po architekturze Krakowa.

Temat snu do polskiej sztuki nagrobnej wprowadził Berrecci w pomniku dziecięcym zamówionym w roku 1525. Wnet inni rodzice zaczęli tak upamiętniać przedwcześnie zmarłych. Zbliżone ujęcia powracają też w kilku zaprojektowanych przez Włocha wizerunkach osób dorosłych, jak Zygmunt Stary, które zainicjowały długotrwały popyt na typ kompozycji zwany sansovinowskim. Liczba takich figur wyróżnia nowożytną sztukę sepulkralną Rzeczypospolitej na tle Europy. Ta część twórczości artysty została omówiona na podstawie systematycznych studiów nad kształtem rzeźb oraz licznych nieuwzględnionych dotąd źródeł wizualnych i pisanych. Autor wydobywa oryginalność i klasę artystyczną posągów, dotąd niekiedy niedocenianą, a także weryfikuje domysły o neoplatońskim wydźwięku poruszonych postaci. Dowodzi, że zgodnie z nauką Kościoła dzieła te wyrażają nadzieję na zmartwychwstanie. O sukcesie artysty świadczy przegląd ponad stu przykładów z różnych regionów Rzeczypospolitej i krain sąsiednich, których twórcy nawiązywali do Berrecciego. Marcin Fabiański (ur. 1956) - profesor historii sztuki nowożytnej w Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1997-2020 również wicedyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu. Specjalizuje się w renesansowej sztuce włoskiej i kulturze Krakowa tego okresu. Obok artykułów w międzynarodowych periodykach naukowych do jego najważniejszych publikacji należą książki: Correggio and Sacra Conversazione (1994), Correggio. Le mitologie d'amore (2000), Złoty Kraków (2010), Zamek króla Zygmunta I na Wawelu. Architektura - dekoracja architektoniczna - funkcje (2017), Wokół wawelskiego dworu Jagiellonów. Cztery studia o sztuce renesansowej (2020), Nagrobek biskupa Jana Konarskiego w katedrze na Wawelu (2020).